Food for thought: ‘Fail again’

 

Niet zo lang geleden kwam ik deze ansichtkaart tegen, vandaag stond onderstaande voetnoot van Arnon Grunberg in de Volkskrant.

 

 

 

 

© Juju’s Delivery

‘Het recht een verliezer te zijn’ (Arnon Grunberg in de Volkskrant, 30 augustus ’13)

Marcel van Dam is een fenomeen. Hoewel zijn wereldbeeld ietwat afwijkt van het mijne heb ik sympathie en waardering voor hem. Donderdag verklaarde Marcel van Dam: ‘Er horen gewoon geen losers te zijn’. Klinkt prachtig, maar in essentie is deze uitspraak fascistisch, waarmee ik niet wil beweren dat van Dam een fascist is.

Een maatschappij waarin geen ‘losers’ mogen voorkomen, zal eindigen in een maatschappij waarin ‘losers’ worden uitgemoord. Mensen zijn solidair, werken samen en hebben een empathisch vermogen, maar ze zijn ook in competitie met elkaar.

De overheid heeft de taak pech te compenseren. Volledige compensatie is echter onhaalbaar. De meest fundamentele vorm van pech bijvoorbeeld, de plek waar je geboren bent, wordt door de meesten als een gegeven beschouwd.

Kortom, mensen moeten het recht hebben om een verliezer te zijn. Het probleem is alleen dat de mislukking een taboe is geworden.

Om met Beckett te spreken: ‘Fail again.’

 

Food for thought: rites de passage

Is het vieren van successen een uiting van een op prestatiegerichte samenleving? Rites de passage zeggen meer over de cultuur waarin mensen leven. Arnon Grunberg stelt hieronder terecht de vraag wat het betekent en zegt over onze maatschappij dat het ene overgangsritueel wel, en het andere niet wordt gevierd.

‘Succes’ (Arnon Grunberg in de Volkskrant, 5 juli ’10)

Een uitgever schreef mij: ‘De zaak loopt als een trein en privé ben ik gelukkiger dan ooit.’ Afgezien van het feit dat deze woorden eerder doen denken aan een uitbater van een bungalowpark dan aan een literaire uitgever, vraag ik me af waarom mensen elkaar moeten inlichten over het eigen geluk.

W.F. Hermans zei: ‘Succes, dat is lachen geblazen.’ Inderdaad, vanuit een literair oogpunt heb je er niet veel aan.

Hard praten in openbare gelegenheden is niet het gevolg van gehoorschade, maar een poging de aanwezigen het eigen succes te tonen.

Ook is het onduidelijk waarom overwinningen en bruiloften gevierd moeten worden en nederlagen en scheidingen niet. Als je gaat trouwen moet de ellende beginnen, na de scheiding ben je er vanaf. Onze obsessie met succes is de ontkenning van weemoed. Ironische distantie ten opzichte van het eigen succes en het eigen lijden is voor alle betrokkenen het beste.